Gotlandia to największa wyspa na Morzu Bałtyckim, której łączna powierzchnia wynosi 3140 kilometrów kwadratowych, a liczba ludności – zaledwie ponad 58 000 mieszkańców. Od kontynentalnej Szwecji oddalona jest o 90 km, a dzięki odwiedzającym wyspę co roku 300 000 turystów utrzymuje się wśród najpopularniejszych celów podróży w Europie.
Aby osiągnąć cel wyznaczony przez UE w związku ze zmianą klimatu, a mianowicie zmniejszyć o 20% do 2020 r. emisję dwutlenku węgla, Szwecja planuje zwiększyć poziom produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych głównie dzięki energii wiatrowej. W zmniejszeniu emisji swój udział będzie miała Gotlandia, co oznacza, że będzie ona potrzebować elastyczniejszych i trwalszych systemów energetycznych oraz inteligentniejszych i wydajniejszych sieci elektrycznych w porównaniu z obecną infrastrukturą, tak aby produkcja energii elektrycznej na dużą skalę i produkcja energii elektrycznej na małą skalę mogły wzajemnie się uzupełniać.
W tym celu Gotlandia otrzymała od Szwedzkiego Urzędu Energetyki pomoc finansową na projekt badawczy z zakresu inteligentnej sieci, który mógłby kiedyś stać się wzorem inteligentnych sieci elektrycznych w skali międzynarodowej. Sieci takie wymagać będą nowych modeli rynkowych oraz bardziej zaawansowanych systemów produkcji i dystrybucji energii elektrycznej z myślą o bardziej zróżnicowanej grupie producentów energii ze źródeł odnawialnych.
Projekt w formie joint venture realizowany będzie od września przez trzy lata z udziałem takich podmiotów, jak: ABB, Vattenfall, Gotlands Energi AB (GEAB), Królewski Instytut Technologiczny (KTH), Svenska Kraftnät i Telvent. Wsparcie finansowe ze strony Urzędu Energetyki stanowi część większego budżetu projektowego, do którego mają jeszcze wpłynąć fundusze z budżetu UE.
„Projekt pokaże, w jaki sposób dotychczasowy system dystrybucji można udoskonalić, aby mógł on przyjmować dużą ilość energii wiatrowej. Dla odbiorców energii elektrycznej na Gotlandii projekt oznaczać będzie dostęp do lepszej jakości energii i możliwość obniżenia rachunków za energię elektryczną przez zoptymalizowanie zużycia dzięki dostępności tańszej i bardziej ekologicznej energii wiatrowej” – mówi Hakan Gustafsson, kierownik projektu z ramienia Vattenfall.
Inteligentna sieć ma zostać zrealizowana na wschód od stolicy wyspy, Visby. Na obszarze tym znajduje się farma wiatrowa i sieć rozdzielcza udostępnione przez GEAB. Do projektu planuje się włączyć około 30 branż i farm oraz 2000 chętnych gospodarstw domowych. Podmioty te, zarówno duże, jak i małe, otrzymywać będą powiadomienia dotyczące opłat za energię elektryczną, tak aby mogły odpowiednio dostosowywać zużycie. Odbiorcy energii elektrycznej mają zacząć uczestniczyć w projekcie w 2013 r.
„Zamierzamy też wybudować do 2014 r. dwie ekologiczne stacje transformatorowe, magazyn energii wyposażony w akumulator, który w czasie pięciu minut może dostarczyć 3,6 MW energii elektrycznej, i infrastrukturę ochronno-kontrolną” – mówi Hans Gleimar, kierownik projektu z ramienia ABB odpowiedzialny za inteligentną sieć na Gotlandii. „Dodatkowo projekt przewiduje budowę laboratorium inteligentnej sieci, które ma zostać ukończone latem 2013 r. Będzie to platforma badawcza oparta na systemie komputerowym, który może przyjmować ogromną ilość danych z istniejącej udoskonalonej sieci w celu ich przechowywania i analizowania”.
Obecną szwedzką sieć zaprojektowano w drugiej połowie XX wieku w celu dostarczania odbiorcom z całego kraju energii elektrycznej wytwarzanej w kilku dużych elektrowniach wodnych i jądrowych.
W przyszłym systemie energetycznym większy udział w produkcji energii elektrycznej będzie miała energia wiatrowa i słoneczna wytwarzana na małą skalę w ramach infrastruktury podłączonej do miejscowych sieci dystrybucji energii elektrycznej blisko odbiorców.
Dzisiejsza sieć nie jest przystosowana do nowego modelu produkcji. Inteligentna sieć na Gotlandii stanowić będzie przykład tego, w jaki sposób przystosować dotychczasową sieć elektryczną do nowych warunków. Na Gotlandii wytwarza się dużą ilość energii wiatrowej, która w 2012 r. odpowiadać będzie za około 40% łącznego zużycia energii na wyspie. W sieci rozdzielczej znajdują się jednak słabsze punkty, które mogą ograniczać przesył z turbin do odbiorców – sieć elektryczna będzie więc musiała być bardziej złożona.
Projekt inteligentnej sieci na Gotlandii ma na celu opracowanie strategii budowy i eksploatacji dużej inteligentnej sieci z uwzględnieniem sporej ilości okresowej energii wiatrowej w sieci rozdzielczej. To ważny krok i istotny element w rozwoju nowoczesnego, zrównoważonego społeczeństwa, które mogłoby stopniowo kształtować się w całej Szwecji i za granicą.
Projekt realizowany na Gotlandii jest jednym z projektów inteligentnej sieci z całego świata, w których uczestniczy ABB, wiążących się z różnymi wymogami i obejmujących wszystkie aspekty inteligentnych sieci, począwszy od e-mobilności i magazynowania energii, a skończywszy na zarządzaniu siecią, opomiarowaniu i komunikacji, automatyzacji dystrybucji i systemach automatyki domowej.